Losy absolwentów - opis badania

Powrót do kierunków studiów z losami absolwentów »

Badania losów zawodowych absolwentów szkół wyższych uznawane są za priorytet w podwyższaniu jakości kształcenia oraz dostosowywaniu oferty edukacyjnej do wymogów współczesnego rynku pracy. Wykorzystanie danych administracyjnych do prowadzenia badań procesów edukacyjno-zawodowych jest praktyką sprawdzoną i stosowaną z powodzeniem w wielu krajach europejskich, m.in. w krajach skandynawskich, w Hiszpanii, Austrii, na Litwie i na Węgrzech.

Polski system jest rozwiązaniem nowatorskim w skali Europy, który spotyka się z dużym uznaniem ze strony badaczy europejskich. Głównym źródłem informacji systemowych są dane administracyjne pochodzące z rzetelnych źródeł - systemu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz z systemu POL-on, czyli systemu informacji o szkolnictwie wyższym wspierającego pracę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Projekt realizowany przez Ośrodek Przetwarzania Informacji - Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Strona projektu: http://ela.nauka.gov.pl/

Wybrane informacje z opisu badania:

• Podstawowym źródłem ograniczeń zawartości informacyjnej rejestrów administracyjnych jest oczywisty fakt, że służą one celom administracyjnym, na użytek instytucji nimi zarządzających. Ich zawartość i struktura przystosowane są zatem do zadań administracyjnych, nie zaś do celów badawczych.

• Przy prowadzeniu badań bazujących na informacjach pochodzących z rejestrów administracyjnych konieczne jest ograniczenie zakresu analiz do zawartości rejestru. Uniemożliwia to na przykład uwzględnienie w analizach opinii absolwentów i ich pracodawców, gdyż takie informacje nie są gromadzone w rejestrach administracyjnych. Dlatego badanie opinii np. poziomu zadowolenia absolwentów z odbytych studiów, czy z sytuacji zawodowej musi być podjęte innymi środkami – poprzez ośrodki demoskopijne, czy same uczelnie.

• Kolejne ograniczenie związane jest z zakresem zbieranych przez ZUS danych odnośnie zatrudnienia. W zbiorach ZUS nie są rejestrowane umowy o dzieło oraz umowy zlecenia podpisywane ze studentami (z wyjątkiem umów o dzieło i umów zleceń zawieranych z pracodawcą zatrudniającym daną osobę na umowę o pracę), umowy podpisywane za granicą oraz praca bez formalnej umowy. Osoby ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) również mogą być nieobecne w rejestrach ZUS. Rozróżnienie tych przypadków na podstawie dostępnych danych jest niemożliwe. Przy interpretacji wyników należy dlatego brać pod uwagę, jak duża część absolwentów objętych raportem figuruje w rejestrach ZUS. Ponadto na podstawie informacji z ZUS nie da się ustalić wysokości zarobków tzw. osób samozatrudnionych, ponieważ wysokość odprowadzanych przez te osoby składek jest niezależna od dochodów firmy. Informacje o dochodach z działalności gospodarczej gromadzone są w rejestrach urzędów skarbowych.

• W systemie POL-on nie są gromadzone informacje o uzyskiwanych ocenach, w tym o ocenie na dyplomie. Siłą rzeczy nie można było uwzględnić tej informacji w raportach.

Warto szczególnie podkreślić, że zastosowane procedury przewidziane w ustawie regulującej monitorowanie losów absolwentów uczelni na podstawie danych administracyjnych ZUS i POL-on gwarantują zachowanie pełnej anonimowości osób objętych badaniem. W analizowanym zbiorze brak jakichkolwiek danych osobowych, zaś absolwenci są odróżniani na podstawie losowego numeru nie dającego możliwości identyfikacji osób. Dzięki brakowi konieczności kontaktów z absolwentami w celu przeprowadzenia monitoringu nie narusza się prywatności badanych.

Dodatkowo, w trosce o ochronę danych osobowych badanych przy generowaniu raportów automatycznych przyjęto dwie zasady ograniczające prezentację wyników dla zbyt małych zbiorowości (np. absolwentów poszczególnych kierunków, czy uczelni).

Po pierwsze, zgodnie z zapisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, raporty dla zbiorowości liczących mniej niż 10 osób nie są generowane.

Po drugie, dla podzbiorowości liczących mniej niż 3 osoby nie są prezentowane wyniki. Dla zbiorowości mniejszych niż 3-osobowych wartości wskaźników są zastępowane myślnikami.

Wykresy zaś są generowane tylko wtedy, gdy wszystkie opisywane przez nie zbiorowości liczą co najmniej 3 osoby. Dzięki temu rozwiązaniu nie jest możliwe powiązanie wartości wskaźników z osobami objętymi badaniem.